قوانین مالیاتی در ایران
برای آشنایی با قوانین مالیاتی در وهله اول لازم هست تا با مفهوم مالیات آشنا شوید. مالیات چیست؟ مالیات در واقع یک هزینه اجباری هست که توسط دولت ها در هر کشور و به منظور تامین یک سری از هزینه های مختلف کشور مانند هزینه های دولتی یا هزینه های عمومی برای مردم ایجاد شده و به مالیات دهنده (اشخاص حقیقی یا حقوقی) به نوعی تحمیل می شود و پرداخت نکردن مالیات مشخص شده توسط فرد مالیات دهنده به منزله فرار مالیاتی محسوب خواهد شد و با توجه به قوانین مجازاتی رو هم در پی خواهد داشت.
جالبه که بدانید اولین مالیات ها در طی سال های 3000 تا 2800 قبل از میلاد در مصر باستان اخذ شدند. مالیات ها امروزه به دو دسته مالیات های مستقیم و غیر مستقیم تقسیم بندی شده و بیشتر کشورها دارای سیستم مالیاتی هستند و سعی بر جلوگیری از فرارهای مالیاتی دارند. فلسفه مالیات بسایر جالب هست بدین صورت که از نظر علم اقتصاد مالیات با انتقال ثروت افراد به دولت ها هم می تواند باعث به وجود آمدن رفاه اقتصادی و رشد اقتصاد یا کاهش این دو مهم شود.
به همین دلیل مسئله مالیات بسیار بحث برانگیز هست. در این میان سازمان امور مالیاتی یکی از مهم ترین و پر درآمد ترین سازمان های دولتی هست که حساسیت های زیادی درباره این سازمان وجود داره. در ایران سازمان امور مالیاتی ایران یکی از سازمان‌های وابسته به وزارت امور اقتصادی و دارایی هست که از مهم ترین وظایف این سازمان میتوان به اصلاح و دگرگونی نظام مالیاتی، رسیدگی به امور مالیاتی مودیان و همچنین مکانیزه کردن سیستم مالیاتی کشور و اجرای مالیات بر ارزش افزوده اشاره کرد. در ادامه این مقاله از پارت ارتباط آوا قصد داریم تا شما عزیزان رو با قوانین مالیات آشنا کنیم، پس تا پایان این مقاله با ما همراه باشید.
با مفهوم مالیات آشنا شدیم و حال به بررسی قانون مالیاتی می پردازیم. قانون مالیات قسمتی از مطالعات حقوقی هست که به وسیله آن دولت ها به جمع آوری و ارزیابی مالیات می پردازند. قانون مالیاتی برای اشخاص، شرکت ها و در کل نهاد هایی که مشمول مالیات هستند، وضع می شود. مالیات ها می توانند بر درآمد افراد، املاک و دارایی ها، اشتغال، واردت، صادرات و یا … باشند.
در کشور ایران فرار مالیاتی نرخ بسیار بالایی داره. با توجه به همین موضوع دولت اصطلاحات و روش های جدید تری رو برای شناسایی و وصل مالیات ارائه کرده است که با توجه به این اصلاحات مسئولین امکان بررسی تراکنش های مردم رو دارند و می توانند درآمد های سالانه مردم رو کنترل کنند. کد مالیاتی یک منبع اصلی قانون مالیات در ایران هست و همونطور که گفتیم سازمان امور مالیاتی کشور مسئول رسیدگگی به امور مالیاتی کشور هست.
اشخاص مشمول مالیات مستقیم
بر اساس ماده یک، اشخاص حقیقی و حقوقی با توجه به درآمد و فعالیت هایی که در کشور دارند مکلف به پرداخت مالیات مستقیم هستند و باید نسبت به پرداخت مالیات اقدام کنند. این اشخاص به شرح زیر هستند:
- کلیه مالکین اعم از اشخاص حقیقی یا حقوقی نسبت به اموال یا املاک خود.
- هر شخص حقیقی ایرانی مقیم خارج که از داخل کشور درآمد کسب می کند.
- هر شخص حقیقی یا حقوقی غیر ایرانی نسبت به درآمد هایی که از کشور ایران کسب می کند.
- هر شخص حقوقی ایرانی نسبت به کلیه درآمدهایی که در ایران یا خارج از ایران کسب می کند.
- هر شخص حقیقی ایرانی مقیم ایران نسبت به کلیه درآمدهایی که در ایران یا خارج از ایران دریافت می کند.
لازم به ذکر هست که کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی که در ایران فعالیت می کنند اعم از اتباع ایرانی و یا افراد غیر ایرانی مکلف به پرداخت این نوع مالیات ها می باشند.
- مالیات بر حقوق
- مالیات بر در آمد
- مالیات بر ارزش افزوده
اشخاص غیر مشمول مالیات مستقیم
سازمان های زیر طبق ماده دو و تبصره های این ماده، مشمول پرداخت مالیات مستقیم نیستند هیچ وظیفه ای در این رابطه ندارند.
- شهرداری ها
- موسسات دولتی و وزارت خانه ها
- دستگاه هایی که بودجه آن ها به وسیله دولت تأمین می شود.
تبصره های ماده 2 قانون ماليات های مستقيم به شرح زیر هستند:
- تبصره 1: شرکت هایی که تمام یا قسمتی از سرمایه آن ها متعلق به اشخاص و موسسه های مذکور در بندهای فوق باشد، سهم درآمد یا سود آن ها مشمول حکم این ماده نخواهد بود. حکم این تبصره مانع استفاده شرکت های مزبور از فعالیت های مقرر در این قانون حسب مورد نیست.
- تبصره 2: درآمدهای حاصل از فعالیت های اقتصادی از قبیل فعالیت های صنعتی، معدنی، تجاری، خدماتی و سایر فعالیت های تولیدی برای اشخاص موضوع این ماده، که به نحوی غیر از طریق شرکت نیز تحصیل می شود، در هر مورد به طور جداگانه به نرخ مذکور در ماده ۱۰۵ این قانون مشمول مالیات خواهد بود.
- مسئولان اداره امور در این گونه موارد نسبت به سهم فعالیت مذکور مکلف به انجام دادن تکالیف مزبور طبق مقررات این قانون خواهند بود. در غیر این صورت نسبت به پرداخت مالیات متعلق با مؤدی مسئولیت تضامنی خواهند داشت.
- تبصره 3: معافیت مالیاتی این ماده برای مواردی که از طرف حضرت امام خمینی یا مقام معظم رهبری دارای مجوز می باشند براساس نظر مقام معظم رهبری است.
انواع مالیات در ایران
مالیات ها در ایران انواع مختلفی دارند و از انواع مالیات نیاز به پرداخت در ایران می توان به موارد زیر اشاره کرد.
- مالیات بر درآمد
- مالیات بر دارایی
- مالیات بر میراث
- مالیات بر واردات
- مالیات های مستقیم
- مالیات بر درآمد املاک
- مالیات بر درآمد اتفاقی
- مالیات های ارزش افزوده
- مالیات بر درآمد شرکت ها
- مالیات بر نقل و انتقال املاک
- مالیات بر نقل و انتقال سهام
- مالیات بر درآمد اشتغال در ایران
- مالیات های غیر مستقیم در ایران
- اخذ مالیات از سرمایه گذاران خارجی
انواع مالیات در قانون مالیات مستقیم
انواع مالیات در قانون مالیات مستقیم شامل دو نوع مالیات می شوند، مالیات بر درآمد و مالیات بر دارایی. مالیات بر در آمد شامل مالیات بر درآمد املاک، مالیات بر حقوق، مالیات بر درآمد کشاورزی می شود. سازمان ها و شرکت ها هم مشمول مالیات بر درآمد شرکت ها می شوند، زیرا شرکت ها به عنوان اشخاص حقوقی محسوب می شوند. مالیات بر دارایی هم شامل مواردی مانند مالیات بر ارث و حق تمبر ( نوعی مالیات که بر اساس مواد 44 تا 51 قانون مالیات های مستقیم از برخی اسناد از قبیل سفته، چک، سهام، اسناد قابل معامله و … دریافت می شود) هست.
وظایف مودیان مالیاتی
افراد مودی مالیات شامل کلیه اشخاص اعم از حقیقی و حقوقی هستند که به عنوان ارباب رجوع در سازمان امور مالیاتی کشور شناخته می شوند. وظایف مودیان مالیاتی به شرح زیر هست:
- کلیه اشخاص حقوقی در صورت ثبت شرکت موظف هستند تا دو ماه بعد از ثبت، نسبت به دریافت کد اقتصادی و تشکیل پرونده اقدام کنند.
- کلیه اشخاص باید به تشکیل پرونده مالیات بر ارزش افزوده اقدام و اظهار نامه های مربوط به ارزش افزوده رو در هر 3 ماه یک بار به سازمان مربوطه گزارش کنند.
- کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی باید نسبت به ارائه حساب سود و زیان و ترازنامه و همچنین اظهار نامه عملکرد خود حداکثر تا 4 ماه بعد از به اتمام رسیدن سال مالی به دارایی مراجعه و مالیات تعلق گرفته شده به خود رو پرداخت کنند.
خلاصه مقاله و نتیجه گیری
ما در این مقاله از پارت ارتباط آوا به بررسی کلیه مفاهیم مربوط به قوانین مالیاتی حاکم در ایران برای تمامی اشخاص اعم از حقیقی و حقوقی پرداختیم. اما برای آشنایی بیشتر و بهتر با این موارد بهتره که با مفهوم مالیات آشنا باشید و در وهله اول بدانید که خود مشمول مالیات هستید یا خیر.
