راهنمای فنی دیسپنسر خودپرداز

امروزه با پیشرفت تکنولوژی و فناوری، ماشین های بسیار پیشرفته ای در نظام بانکداری با هدف تسهیل و سهولت در پرداخت و انتقال وجه استفاده می شوند. در این میان یکی از دستگاه هایی که بسیار مورد استفاده افراد قرار می گیرد دستگاه خودپرداز یا همان “ATM” است. قطعا شما از این دستگاه در شعبات بانک ها استفاده کرده اید و یا از نزدیک این دستگاه رو مشاهده کرده اید.

دستگاه خودپرداز به مشتریان بانک ها این امکان رو می دهد تا در هر ساعت از شبانه روز بتوانند با وارد کردن کارت بانکی خود در دستگاه تراکنش های مختلفی رو انجام بدهند. شما با استفاده از دستگاه خودپرداز این امکان رو دارید تا شارژ خریداری کنید، قبض پرداخت کنید، وجهی رو انتقال بدید و یا پول نقد از دستگاه دریافت کنید.

دستگاه خود پرداز دارای یکسری ماژول های اصلی هست که عبارتند از کارت خوان یا کارت ریدر (Card Reader)، پین‌ پد (EPP: Encrypting PinPad)، چاپگر رسید یا رسید پرینتر (Receipt Printer)، چاپگر ژورنال یا ژورنال پرینتر (Journal Printer)، دریافت کننده اسکناس یا کش اکسپتور (Cash Acceptor) و همچنین اسکناس پرداز یا کش دیسپنسر (Cash Dispenser) که یکی از مهم ترین و اصلی ترین ماژول های دستگاه خودپرداز و مورد بحث این مقاله هست. برای آشنایی بیشتر با این ماژول تا پایان مقاله با پارت ارتباط آوا همراه باشید.

راهنمای فنی دیسپنسر خودپرداز

تا این قسمت از مقاله با ماژول های اصلی دستگاه خودپرداز آشنا شدید. همونطور که گفتیم کش دیسپنسر هم یکی از مهم ترین ماژول ها است که توسط شرکت های محدودی تولید می شود. به دیسپنسر اسکناس پرداز هم گفته می شود و وظیفه آن شمارش اسکانس ها (طبق دستور کامپیوتر اصلی) و تحویل آن ها به مشتریان است.

دیسپنسر یک دستگاه الکترومکانیکی است که مانند ربات عمل کرده و در واقع حکم قلب دستگاه خودپرداز رو دارد. هر دیسپنسر از دو بخش کاست اصلی (Casset) و کاست ریجکت (Reject) تشکیل می شود (در ادامه مقاله با این موارد آشنا خواهید شد). هر دستگاه خودپرداز معمولا دارای 3 یا 4 ماژول دیسپنسر هست که کدام یک نوع اسم رو ذخیره می کنند.

فرض کنید که شما به یک دستگاه خودپرداز مراجعه می کنید و پس از وارد کردن کارت بانکی خود و تایید رمز کارت مبلغ 200 هزار تومان رو برداشت می کنید. در این زمان اطلاعات در سیستم کامپیوتری دستگاه خودپرداز وارد شده و سیستم دستگاه محاسبه می کند که از هر توزیع کننده وجه چه مقدار باید برداشت کند. ممکن هست که یک توزیع کننده دارای اسکناس 100 هزار تومانی، یک توزیع کننده اسکناس 50 هزار تومانی و یک توزیع کننده هم دارای اسکناس 10 هزار تومانی باشد.

پس از برداشت این مبلغ، دستگاه به دیسپنسر دستور می دهد و دیسپنسر هم اسکانس ها رو شمرده و از دستگاه خارج می کند تا به دست مشتری برسد. حال اگر ماژول دیسپنسر دستگاه خودپرداز دارای نقص باشد، دستگاه امکان توزیع وجه نقد رو ندارد و یا به درستی وجه نقد رو توزیع نمی کند. جدول زیر شرحی از وضعیت ها، عیب یابی و رفع خطا از نمایشگر های دیسپنسر است.

وضعیت	اقدامات لازم برای رفع خطا
خاموش	دستگاه رو روشن کنید
– –	منتظر بمانید تا عملیات داخلی دیسپنسر به پایان برسد
0 0	بدون مشکل است
0 1	دستگاه خودپرداز رو مجددا روشن کنید
1 2	دیسپنسر رو سر جای خود قرار بدید
1 3	پول های برگشتی رو از داخل Clamp و محفظه شیشه ای بر دارید، از دستگاه موجودی بگیرید، موجودی دستگاه رو صفر کرده و مجددا تعریف کنید
1 4	بررسی کنید که حداقل یکی از کاست ها پول دارد و کاست ریجکت سر جای خود قرار دارد
1 8	دیسپنسر رو از جای خود خارج کنید و مسیر پرداخت اسکناس رو بررسی کنید
2 4	کاست پول های برگشتی رو خالی کنید و دیسپنسر رو از جای خودش خارج کنید و مسیر پرداخت اسناس رو چک کنید و مطمئن بشید که هیچ اسکناسی در مسیر قرار نداره و سپس دیسپنسر رو در جای خود قرار دهید
2 8	شاتر دیسپنسر رو چک کنید که جسم خارجی آن را مسدود نکرده باشد

تکنولوژی دیسپنسر (Dispenser)

تکنولوژی دیسپنسر در واقع به نحوه خروج اسکناس از کاست گفته می شود که به وسیله دو تکنولوزی مکشی و اصطکاکی انجام می شود. در تکنولوژی مکشی پمپ های هوا در دستگاه به کار رفته و با مکش هوا اسکناس ها از کاست خارج می شوند و در روش اصطکاکی اسکناس ها به وسیله چرخش غلطک ها بر روی آنها از کاست خارج می شوند.

کاست ها (Cassets)

کاست ها محل نگهداری اسکانس ها هستند و هر کاست یک نوع اسکناس رو می تواند در خود جای دهد. هر دیسپنسر 4 کاست رو شامل می شود و ظرفیت هر کاست بستگی به نو و کهنه بودن اسکانس و یا ابعاد خود کاست دارد. به طور معمول ظرفیت هر کاست 2500 اسکناس است. کاست ها بر اساس تنظیمات نرم افزاری و یا فیزیکی مانند ابعاد اسکانس، توانایی تشخصی نوع اسکانس رو دارند.

ریجکت (Reject)

ریجکت هم یک نوع کاست است با این تفاوت که ارزش گذای نمی شود. یعنی علاوه بر کاسته ای اصلی، کاست های ریجکت هم در دیسپنسر وجود دارند. حاب این سوال برای شما پیش می آید که وظیفه کاست ریجکت چیست؟ زمانی که وجه نقد از دستگاه خودپرداز بیرون می آید، ضخامت اسکانس آن ها و همچنین ابعاد آن ها توسط سنسور ها بررسی شده و در صورت مغایرت با مقادیر اولیه، اسکانس ها اصطلاحا ریجکت (برگشت) داده می شوند و این اسکانس ها به کاست ریجکت می روند. لازم به ذکر هست که در مواردی مانند تقلبی بودن پول، تفاوت در ضخامت و ابعاد پول با مقادیر تعریف شده و یا حتی برداشته نشدن پول از دستگاه خودپرداز توسط مشتری و … اسکناس ها به کاست ریجکت می روند.

دیسپنس و پرزنت (Dispense & Present)

در زمان دریافت وجه نقد توسط مشتری از دستگاه خود پرداز، بعد از خروج تمامی اسکناس ها از کاست که به آن دیسپنس (Dispense) گفته می شود، همه ی اسکانس ها در محل Stacker جمع شده و روی هم چیده می شوند، سپس خودپرداز دستور خروج کارت بانکی ور به کارت خوان داده و بعد از دریافت کارت توسط مشتری به دیسپنسر دستور پرداخت وجه داده می شود. در این زمان اسکانس ها به سمت محل خروجی اسکناس که اصطلاحا شاتر (Shutter) نامیده می شود حرکت می کنند و به مشتری تحویل داده می شوند که این فرآیند هم پرزنت (Present) نامیده می شود.

شرکت های سازنده دیسپنسر

همونطور که گفتیم شرکت های محدودی وجود دارند که ماژول دیسپنسر رو تولید می کنند. اسامی این شرکت ها به شرح زیر است.

• NCR
• Fujitso
• Delarue
• Hyosung
• GRG Banking
• Nixdorf Wincor

خلاصه نکات مقاله و نتیجه گیری

ما در این مقاله از پارت ارتباط آوا سعی کردیم تا شما عزیزان رو با ماژول دیسپنسر که یکی از مهم ترین ماژول های دستگاه خودپرداز هست آشنا کنیم. ماژول دیسپنسر توسط تعداد محدودی از شرکت ها تولید می شود و در واقع حکم قلب دستگاه خودپرداز رو دارد. هر دیسپنسر از دو بخش کاست اصلی (Casset) و کاست ریجکت (Reject) تشکیل می شود. هر دستگاه خودپرداز معمولا دارای 3 یا 4 ماژول دیسپنسر هست.