انواع بانکداری کدامند؟
واژه “بانک (Bank)” که در اصل از واژه فرانسوی “Banque” و آن هم از واژه قدیمی “Banca” که به زبان ایتالیایی هست گرفته شده است. ریشه بانکداری امروزی را در اصل می توان در دوره رسانس ایتالیا و در شهرهای ثروتمند این کشور مانند ونیز و فلورانس جست و جو کرد که با تاسیس بانک و ایجاد شعبات متعدد، نظام بانکداری رو در سراسر قاره اروپا گسترش دادند.
امروزه تقریبا می توان گفت که نظام بانکداری در اقصی نقاط دنیا با هم تفاوت دارد و ما در کشورمان ایران، شاهد نظام بانکداری اسلامی هستیم. انواع بانکداری با تعیین یکسری از چارچوب ها و سیاست ها نسبت به هم تمایز پیدا می کنند. ما در ادامه این مقاله از پارت ارتباط آوا قصد داریم تا به معرفی انواع بانکداری و همچنین مقایسه بانکداری در ایران و جهان بپردازیم، با ما همراه باشید.
مدل‌های تجاری
استفاده از مدل های تجاری مختلف در بانک ها در جهت رسیدن به اهداف و اجرای سیاست های هر بانک صورت می گرفت. در این میان بحران های مالی در کشورهای مختلف و نقش تاثیرگذار و مثبت بانکداری موجب شد تا مسئله مدل های تجاری مورد توجه قرار بگیرد. با استفاده از مدل‌های تعریف شده تجاری می توان عملکرد بانک ها رو پیگیری کرد که این موضوع باعث به وجود آمدن یک نظم فوق العاده در نظام بانکداری و همچنین بهبود عملکرد و وضعیت پایداری مالی در طول زمان خواهد شد. شما برای تحلیل مدل های تجاری صرفا نیاز به اطلاعات صریح از طرف بانک ها دارید که این اطلاعات معمولا در ترازنامه ها منتشر می شوند.
انواع بانکداری از نظر مدل تجاری
مدل تجاری رو می توان یکی از ملاک ها و معیار های دسته بندی بانک ها دانست. دسته بندی بانک ها از نظر مدل تجاری بدین صورت هست که معمولا یکسری از بانک ها خدمات تعریف شده ای رو به جامعه عرضه می کنند، این نوع بانک ها تعاونی و یا تجاری هستند. از سوی دیگر برخی از بانک ها روی فعالیت های تجاری و همچنین منابع مالی تمرکز می کنند که این بانک ها، بانک های سرمایه ای نامیده می شوند.
سایر بانک ها هم خدمات خود رو به مراکز تامین مالی و یا شرکت ها ارائه می دهند. لازم به ذکر هست که برای تشخیض مدل تجاری بانک ها از پارامترهایی که به شرح زیر هستند استفاده می شود.
- بحران
- ریسک
- مالکیت
- عملکرد مالی
- فعالیت‌های مالی
انواع بانکداری در جهان
همونطور که در بالا گفتیم انواع بانکداری در اقصی نقاط جهان مختلف هست. نظام بانکداری ایران هم با سایر بانکداری ها تفاوت هایی داره که در ادامه مقاله به تفکیک بررسی خواهیم کرد.
بانکداری سرمایه‌گذاری
بانک های سرمایه گذاری از سه بخش پشت سازمانی، جلو سازمانی و میان سازمانی تشکیل شده و در ایران با عنوان شرکت های تامین سرمایه شناخته می شوند، یعنی شرکت هایی که با انجام معملات بورس، معاملات ارزی، تجارت کالا، خرید سهام و … به جذب سرمایه برای مشتریان می پردازند. در بخش پشت سازمانی امور پشتیبانی و اطلاعاتی بانک نظارت می شوند و تمام امور رسیدگی به تراکنش ها در این بخش انجام می شود. در بخش میان سازمانی امور مدیریتی بانک کنترل می شوند و اقدامات لازم جهت جلوگیری از تخلفات مختلف انجام می شوند. و اما بخش جلو سازمانی قسمتی هست که خدمات تجاری و همه ی امور بانکی مانند خرید و فروش در آن صورت می گیرد.
بانکداری تجاری
بانکداری تجاری به نهاد های مالی اطلاق میشه که خدمات مختلفی رو ارائه می دهند مانند بررسی حساب ها، اعطای وام های کوتاه مدت با استفاده از منابع موجود، امور سپرده گذاری و … . لازم به ذکر هست که این نوع نهادها با استفاده از انباشتت سپرده‌ها و اعطای وام به مشتریان خود، کسب درآمد می کنند.
بانکداری خرد
این بانک ها این امکان رو دارند که از بانک های کوچک و بدون شعبه باشند و یا یک زیر مجموعه و شعبه کوچک از بانک های بزرگ و مطرح دولتی باشند. این بانک ها معمولا یکسری خدمات مانند افتتاح حساب و دریافت کارت بانکی و … رو به صورت مستقیم ارائه می دهند. بانکداری خرد به عنوان یک ابزار برای بازاریابی انبوه بانک ها در صنعت بانکداری شناخته می شود. نوع بانکداری خرد با هدف ارائه خدمات تخصصی و یا ارائه خدمات به دسته خاصی از افراد به زیر مجموعه های تقسیم می شود که در ادامه با این زیر مجموعه ها آشنا خواهید شد.
بانک‌های مصرف‌کنندگان
دریافت سپرده مشتریان و اعطای وام از جمله خدمات این نوع از بانک های خرد هست بانک ها این نوع از بانک‌های خرد، خدماتی نظیر دریافت سپرده مشتریان و اعطای وام به مشتریان انجام می‌شود که معمولا این موارد به مشتریان فردی مربوط می‌شود.
اتحادیه‌های اعتباری
در اتحادیه های اعتباری مالکیت موسسه بر عهده مشتریان اتحادیه هست و این اتحادیه ها به عنوان موسسات غیر انتفاعی شناخته می شوند. اتحادیه های اعتباری شرکتی هستند و یکسری خدمات رو به اعضای خود اختصاص می دهند. از اهداف این موسسات می توان به کارمزد پایین تر، دریافت سود کمتر حاصل از اخذ وام ها و یا فراهم کردن نرخ پس انداز بهتر اشاره کرد.
بانک های شرکتی
مالکیت بانک های شرکتی هم همانند اتحادیه های اعتباری بر عهده مشتریان هست. این بانک ها اهداف خاص خود و مشخصی رو دنبال می کنند. مهم ترین هدف بانک های شرکتی ارائه خدمات مالی به یک گروه اقتصادی هست.
بانکداری در ایران
بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران در سال 1357 نظام بانکداری ایران دچار تغییرات اساسی شد و قوانین بانکداری بر اساس قوانین دین اسلام وضع شدند تا بانک ها بدون ربا اداره شوند. در سال 2014 میلادی دارایی های بانک ایران بیش از یک سوم دارایی های برآورده شده بانک های اسلامی و در مجموع برابر 17,344 تریلیون ریال بود.
در سال 1994 مجوز تشکیل موسسات اعتباری خصوصی توسط بانک مرکزی صادر شد و در سال 1998 بانک های خارجی موفق به ارائه خدمات بانکی در مناطق آزاد تجاری ایران شدند. در کشور ایران بانک ها به سه دسته خصوصی، دولتی و نیمه دولتی تقسیم بندی می شوند و یکسری از موسسات صندوق های قرض الحسنه و یا موسسات اعتباری هم تقریبا عملکرد بانک ها رو دارند. برخی از بانک های خارجی هم مجوز فعالیت در ایران رو دارند.
انواع بانکداری در ایران
انواع بانکداری در ایران طبق ماده شماره 8 پیش نویس قانون بانکداری به صورت زیر تعریف شدند. لازم به ذکر هست که در بین این بانک ها، صرفا بانک تجاری امکان ارائه کامل خدمات بانکی رو داره و برای سایر بانک ها محدودیت هایی توسط بانک مرکزی در نظر گرفته شده است.
- بانک تجاری
- تعاونی اعتبار
- بانک تخصصی
- بانک منطقه‌ای
- شعبه بانک خارجی
بانک های دولتی
بانک های دولتی هم که توسط دولت تاسیس شده اند، به فعالیت در یکسری از حوزه های خاص اکتفا می کنند و خدمات خاصی رو ارائه می دهند. این بانک هاشامل موارد زیر هستند.
- بانک مسکن برای اعطای تسهیلات مسکن
- بانک کشاورزی برای ترویج امور کشاورزی
- بانک صنعت و معدن برای فعالیت در حوزه های صنعتی کشور
- بانک کارگشایی برای رفع نیازهای مالی فوری مردم با اعطای وام
- بانک توسعه صادرات برای فعالیت در حوزه رونق و افزایش توسعه صادرات کشور
فهرست اسامی بانک‌ها در ایران
در ایران بانک های مختلفی اعم از بانک های خصوصی، دولتی و نیمه دولتی تحت نظارت بانک مرکزی فعالیت دارند که اسامی این بانک ها به شرح زیر هستند.
اسامی بانک های دولتی
- بانک سپه
- بانک ملی ایران
- پست بانک ایران
اسامی بانک های تجاری و نیمه دولتی
- بانک ملت
- بانک تجارت
- بانک صادرات
اسامی بانک های تخصصی دولتی
- بانک مسکن
- بانک کشاورزی
- بانک توسعه تعاون
- بانک صنعت و معدن
- بانک توسعه صادرات
اسامی بانک های خصوصی
- بانک دی
- بانک شهر
- بانک سینا
- بانک آینده
- بانک سامان
- بانک سرمایه
- بانک پارسیان
- بانک پاسارگاد
- بانک کارآفرین
- بانک گردشگری
- بانک ایران زمین
- بانک رفاه کارگران
- بانک اقتصاد نوین
اسامی بانک های قرض الحسنه
- بانک قرض‌الحسنه رسالت
- بانک قرض‌الحسنه مهر ایران
اسامی مؤسسات اعتباری غیر بانکی
- مؤسسه اعتباری نور
- مؤسسه اعتباری ملل
- مؤسسه اعتباری کاسپین
بانک‌های مشترک ایرانی و خارجی
بانک مشترک ایران و ونزوئلا
شعب بانک‌های خارجی در ایران
- بانک تعاون اسلامی
- بانک تجارتی ایران و اروپا
خلاصه مقاله و نتیجه گیری
ما در این مقاله از پارت ارتباط آوا به آشنایی با مدل های تجاری و انواع بانکداری و همچنین به مقایسه بانکداری در ایران و جهان پرداختیم و این مفاهیم رو به طور کامل برای شما عزیزان شرح دادیم. در ایران تاکید بر روی نظام بانکداری اسلامی یا همان بانکداری بدون ربا هست که تفاوت هایی رو در میان بانک های ایرانی و خارجی رقم میزند.
پارت ارتباط آوا تنها نماینده انحصاری کارتخوان برند مورفان
