اصول بانکداری اسلامی

اصول بانکداری اسلامی

اصول بانکداری اسلامی چیست؟ بانکداری اسلامی نوعی نظام بانکداری هست که بر پایه احکام و قوانین دین مبین اسلام بنا شده و با توجه به اقتصاد اسلامی تعریف می شود. بانکداری اسلامی هم مانند سایر بانک ها در دنیا اهداف مشخصی رو دنبال می کند با این تفاوت که از مهم ترین اهداف بانکداری اسلامی میتوان به تقسیم سود و زیان و جلوگیری از ربا، ربا خواری و بهره پول اشاره کرد.

در نظام بانکدای اسلامی تمامی امور بانکی با توجه به فقه اسلامی انجام می شود. ما در ادامه این مقاله از پارت ارتباط آوا قصد داریم تا شما عزیزان رو به طور کامل با اصول بانکداری اسلامی آشنا کنیم، پس با ما همراه باشید.

برای آشنایی با اصول بانکداری اسلامی لازم هست که با مفهوم بانکداری آشنا شوید. بانک یک نهاد حقوقی هست که وظیفه خدمت رسانی به مردم در زمینه امور مالی رو بر عهده داره و بانکداری هم به معنای ارائه خدمات مختلفی مانند جابجایی پول، سپرده پذیری، اعطای وام، ایجاد حساب بانکی برای افراد و … هست.

تمامی این خدمات در بانک های مختلف سراسر دنیا ارائه می شوند اما اگر شما بخواهید از نظام بانکداری اسلامی تبعیت کنید باید این خدمات رو در چهارچوب قوانین دین اسلام ارائه کنید و از فعالیت هایی مانند توزیع اعتبارات، ربا و یا به کارگیری سرمایه در موضوعات حرام دوری کنید. بانکداری اسلامی به نوعی در جهت توسعه اقتصاد اسلامی عمل می کند.

برای مثال اگر بانک قصد سرمایه گذاری در یک کسب و کار یا تجارتی که سود آور هست رو داشته باشه اما این تجارت با قوانین اسلام مطابقت نداشته باشه (با وجود سود آور بودن) حرام است. قوانین بانکداری اسلامی با توجه به وجود دو مذهب شیعه و سنی در بین همه ی مسلمانان جهان می تواند متفاوت باشد. در کشور ایران فتوای مراجع تقلید نقش بزرگی رو در قوانین بانکداری اسلامی ایفا می کند.

فلسفه بانکداری اسلامی

مهم ترین فلسفه دین اسلام حرام دانستن بهره (ربا) هست. بانکداری اسلامی بر داد و ستد فیزیکی، درگیری مستقیم با کسب و کار و اجاره و عقد قرارداد های مختلف بر پایه عقود شرعی و اسلامی استوار است. در دین اسلام معاملات مالی مجاز باید بر طبق ارائه خدمات، کالا و منافع باشد. در واقع این سیاست برای ایجاد نظم و تعامل بهتر سیاست‌های مالی مورد توجه قرار گرفته است. دین اسلام همچنین دریافت اجاره‌ بها رو مجاز میداند.

تاریخچهٔ بانکداری اسلامی

در طول دوران طلایی اسلام “Islamic Golden Age” (دوران طلایی اسلام از سدهٔ هشتم میلادی شروع شد و تا چهاردهم میلاد در زمان خلیفه عباسی ادامه پیدا کرد)، سرمایه‌داری به شکلی نخستین در دستگاه خلافت اسلامی وجود داشت و گشترش یافت به طوری ک برخی افراد عنوان “سرمایه‌داری اسلامی” رو به این مسئله نسبت دادند.

اقتصاد در آن زمان بر این پایه بنا شده بود که دینار (یکای پایه پول ایران) به طور گسترده در گردش باشد. از تاریخی‌ ترین و قدیمی ترین نوع بانکداری اسلامی به موسسات یا صندوق‌های قرض‌الحسنه که امروزه هم در کشور ایران وجود دارند، در قرآن اشاره شده است.

عقود بانکداری اسلامی

در ادامه این مقاله به بررسی عقود بانکداری اسلامی میپردازیم تا درک بهتری از اصول بانکداری اسلامی داشته باشید. لازم به ذکر هست که انعقاد قرارداد بدون توجه به این عقود از نظر برخی از فقها مورد تایید است.

مضاربه (Muzarabah)

در عقد مضاربه هر گونه سود بدست آمده بر اساس یک توافق قبلی بین دو طرف تقسیم می شود. مضاربه نمونه ای از شراکت در استفاده از منابع و بدین صورت هست یک طرف قراردد مسئولیت تامین سرمایه رو بر عهده دارد و طرف دیگر وظیفه انجام کار و ارائه تخصص خود. در قرارداد مضاربه به وام گیرنده و وام دهنده به ترتیب مضاریب و رب المال گفته می شود.

مرابحه (Murabaha)

واژه مرابحه از نظر لغوی به معنای سود دادن، ربح گرفتن، انجام معامله پولی با سود و یا توافق دو طرفه برای سود یک معامله هست. بر اساس عقد مرابحه فروشنده می تواند سود مورد نظر خود رو اعلام کند. این نوع قرارداد توسط بانکداری اسلامی پذیرفته شده است.

ودیعه (Wadiah)

در اصول بانکداری اسلامی هر فردی می تواند وجه مورد نظر خود رو به صورت ودیعه به امانت بگذارد، زیرا در عقد ودیعه، بانک به عنوان یک معتمد برای سپرده‌گذاری شناخته می شود. در عقد ودیعه شخص هر زمان که نیاز داشته باشد می تواند که وجه به امانت سپرده شده رو بدون کم و کاستی از بانک دریافت کند. لازم به ذکر هست که به ودیعه هیچ سودی تعلق نخواهد گرفت.

اجاره (Ijara)

عقد اجاره، در واقع پرداخت یک هزینه معین در مقابل، خدمات یا یک ملک هست. در قرارداد اجاره وظایف مشخصی برای طرفین تعیین می شود. در این قرارداد از مهم ترین و اصلی ترین وظایف شخص مالک که به عنوان اجاره دهنده شناخته می شود می توان به قرار دادن ملک در اختیار مستاجر اشاره کرد. شخص مستاجر نیز باید طبق قوانین قرارداد عمل کند. لازم به ذکر هست که در صورتی که طرفین به قرار داد عمل نکنند، دادگاه می تواند با توجه عقود بانکداری اسلامی برای طرفین دستوری رو صادر کند.

مشارکت (Musharakah)

قرارداد مشارکت نوعی از توافق بین طرفین هست که با توجه به عقد یک قرارداد همکاری و تجاری دو طرفه، سود و زیان تقسیم می شود. تامین سرمایه مورد نیاز در مشارکت بر عهده بانک اسلامی هست و این سرمایه با سرمایه های آورده طرفین ترکیب می شود.

مشارکت (Joint Venture)

این نوع مشارکت “Joint Venture” به معنی سرمایه گذاری مشترک هست. بدین صورت که در این نوع مشارکت طرفین سرمایه های خود رو در پروژه استفاده می کنند و به یک میزان سود یا ضرر می کنند.

مشارکت (Partnership Financing)

مشارکت “Partnership Financing” یک مشارکت کلاسیک و به معنای تامین مالی مشارکتی هست. در این نوع مشارکت تمامی افراد برای تامین هزینه های یک پروژه، با توافق قبلی با هم همکاری می کنند اما میزان سود با توجه به همان توفقات قبلی و میزان ضرر بدست آمده با توجه به میزان حق و حقوق طرفین در شراکت تقسیم می شود. در این شراکت مدیریت پروژه می تواند بر عهده یک فرد و یا تمامی افراد باشد.

مشارکت (Musharakah Venture Capital)

مشارکت “Musharakah Venture Capital” به معنی مشارکت سرمایه خطرپذیر هست. این نوع مشارکت برای تامین مالی پروژه هست که سهم سود هر طرف بر اساس توافقات قبلی تعیین می شود اما در صورت زیانف سهم زیان طرفین بر اساس میزان مشارکت تعیین می شود. لازم به ذکر هست که در این نوع مشارکت مدیریت پروژه بر عهده طرفین هست.

مشارکت دائم

مشارکت دائم بیشتر برای تامین مالی پروژه هایی مناسب هست که بلند مدت هستن. مدت زمان این مشارکت تعیین نشده و طبق خواسته طرفین ادامه پیدا می کند. در مشارکت دائم بانک اسلام مشاکرت کرده و برا اساس توافق قبلی از سود بهره مند خواهد شد.

مشارکت تقلیلی

در این نوع از مشارکت سهم آورده و سهم سود افراد در پروژه بر پایه یک نسبت از پیش تعیین شده محاسبه می‌شود.

قرض‌ الحسنه

وام قرض‌ الحسنه معمولا برای اهداف خیریه یا سرمایه گذاری های کوتاه مدت اعطا میشه و بدین صورت هست که شما در پایان موعد مقرر برای بازگشت وام، موظف هستید تا اصل مبلغ وام رو بدون اضافه کردن هیچ سودی به بانک برگردانید. لازم به ذکر هست که این وام صرفا مخصوص افراد نیازمند هست.

لیزینگ

لیزینگ یکی از روش های قانونی کسب در آمد با توجه به قوانین اسلامی هست که در آن فرد اجاره دهنده میتواند دارایی های خود رو برای یک مدت معین در مقابل قیمت تعیین شده اجاره بدهد. لازم به ذکر هست که مبلغ سود در این قرارداد به صورت آشکار در قرارداد مکتوب خواهد شد. بانک های بسیار زیادی در کشور های اسلامی از این روش استفاده می کنند.

اجاره به شرط تملیک (Lease to Purchase)

همونطور که گفتیم لیزینگ یکی از روش های قانونی کسب در آمد طبق قوانین اسلامی هست که از ظرفیت‌های بسیار زیادی برخورداره. توافق خرید اجاره یکی از این ظرفیت هاست. براساس این توافق در پایان دوره لیزینگ، ملک یا دارایی اجاره داده شده به مالکیت مستاجر در خواهد آمد و مبالغ پرداختی اقساط به جای اجاره محسوب می شود.

ممنوعیت‌های رایج در بانکداری اسلامی

• کسب بهره و ربا
• احتکار و سوداگری
• هرگونه حالات قمار
• به‌ کارگیری سرمایه برای فحشاگری
• به‌ کارگیری سرمایه برای تولید یا فروش الکل (به استثناء الکل بهداشتی و صنعتی)
• به‌ کارگیری سرمایه در اقتصاد تولید یا فروش گوشت خوک و یا هر گونه جنسی که از نظر دین اسلام حرام باشد
• مشارکت و همکاری با بانک‌های خارجی که سرمایه خود رو علیه دین اسلام و یا راه های غیر اسلامی به کار می برند

خلاصه مقاله و نتیجه گیری

ما در این مقاله از پارت ارتباط آوا به معرفی کامل اصول بانکداری اسلامی پرداختیم. بانکداری اسلامی نوعی نظام بانکداری هست که بر پایه احکام و قوانین دین مبین اسلام بنا شده و با توجه به اقتصاد اسلامی تعریف می شود. مهم ترین فلسفه اصول بانکداری اسلامی که آن را متمایز نسبت به سایر بانکداری های در دنیا می کند اصل حرام دانستن بهره (ربا) هست.

برای اطلاع از جزئیات و مشخصات دستگاه های کارتخوان برند مورفان لطفا روی لینک کلیک کنید.